Immateriële vaste activa | Wat betekent het & waar moet ik op letten? | Alles wat je moet weten op één pagina!

Immateriële activa voorbeelden

Zoals je waarschijnlijk al hebt vernomen verstaan we onder immateriële activa niet-tastbare bezittingen van een bedrijf.

Hierbij gaat het om bezittingen die voor langere tijd deel uit maken van het bedrijf en een toekomstig voordeel bieden. In de meeste gevallen worden de immateriële vaste activa onderverdeeld in de volgende rubrieken:

• Onderzoek- en ontwikkelingskosten;
• Kosten van goodwill die van derden is verkregen;
• Kosten van vergunningen, concessies, octrooien en andere patenten;
• Overige immateriële vaste activa.

Dit zijn een aantal voorbeelden van immateriële vaste activa die op de balans kunnen worden geboekt aan de debetzijde. Hieronder gaan we iets dieper in op deze verschillende soorten van immateriële activa.

Onderzoek- en ontwikkelingskosten

Wanneer je nieuwe producten of diensten op de markt wilt brengen moeten er eerst kosten worden gemaakt voor de ontwikkeling. Deze onderzoek- en ontwikkelingskosten worden vooral gemaakt in de software-industrie, farmaceutische industrie en de industrie van elektronische apparaten.

• Zo is voor de ontwikkeling van een medicijn vaak veel tijd nodig (ongeveer 5 jaar). Dat vergt natuurlijk veel kosten. De ontwikkelingskosten dragen in dit geval bij aan het financiële proces van het bedrijf. Vandaar dat deze aan de debetzijde komen te staan op de balans.

Deze kosten dienen te worden toegelicht in de jaarrekening. Wanneer je de kosten hebt gemaakt en op een juiste manier hebt geactiveerd moet je ze gaan afschrijven. Hiervoor geldt een wettelijke afschrijvingstermijn van 5 jaar.

De geactiveerde ontwikkelingskosten dienen dan in 5 jaar tijd naar €0 te zijn afgeschreven. In tegenstelling tot materiële vaste activa is er bij immateriële vaste activa geen restwaarde.

Kosten van goodwill

Goodwill is een niet-tastbare bezitting van een bedrijf. Het gaat hierbij om een reputatie, klantenkring of merk dat is overgenomen van een derde partij. Deze goodwill kan alleen worden overgenomen wanneer er een derde partij is overgenomen door een bedrijf.

Daarnaast is je eigen klantenbestand, reputatie of naam geen onderdeel van goodwill. Dit komt omdat goodwill alleen mag worden geactiveerd als kosten wanneer er daadwerkelijk een bedrag is betaald aan derde. Denk hierbij aan de overname van een bedrijf.

Bovendien is de waardering van de goodwill te bepalen door het netto vermogenswaarde van een onderneming in mindering te brengen op het bedrag voor de overname.

Daarbij moet goodwill, net als andere vaste activa, worden afgeschreven. Hierbij geldt een wettelijke afschrijvingstermijn van 5 jaar, maar deze mag worden verlengd wanneer de reden ervoor goed kan worden onderbouwd.

Kosten voor vergunningen

Onder de immateriële activa vallen ook de kosten voor vergunningen, concessies en andere vormen van patenten of octrooien. Deze vergunningen zijn iets tastbaarder dan andere immateriële vaste activa, omdat er contracten of overeenkomsten zijn.

Zo kun je bijvoorbeeld een recht kopen om in Nederland een bepaald product te mogen verkopen. Daarnaast kan het ook zo zijn dat je patent krijgt op een speciaal ontwikkeld product. Jij bent dan de enige in Nederland die dit product mag verkopen, waardoor het veel waarde biedt aan je bedrijf.

Vergunningen en concessies zijn vrijwel altijd voor langere tijd onderdeel van een bedrijf en maken daarom deel uit van de vaste activa. Voor de afschrijving gelden geen wettelijke regels en daarom zal de economische levensduur van een vergunning of concessie leidend zijn voor de afschrijvingstermijn en de eventuele restwaarde.

Verder geldt er wel een voorwaarde om de kosten voor vergunningen te activeren, namelijk dat de vergunningen zijn gekocht bij derden en niet zelf zijn ontwikkeld.

Overige immateriële vaste activa 

Onder de overige immateriële vaste activa vallen bepaalde kosten, zoals de oprichtingskosten, initiële kosten, emissiekosten en human capital. Hierbij spreken de oprichtingskosten voor zich.

• Daarnaast zijn de emissiekosten alleen van toepassing wanneer er aandelen zijn uitgegeven en hier kosten mee zijn gemoeid. De emissiekosten worden wettelijk binnen 5 jaar afgeschreven.

Dan zijn er ook nog initiële kosten die worden gemaakt voor de ontwikkeling en op de markt brengen van een nieuw product. Deze kosten zijn te onderscheiden in technische- en commerciële initiële kosten.

Bij technische kosten spreken we over de ontwikkelingskosten van een product wanneer er bijvoorbeeld defecten zijn. Een product moet natuurlijk ook bekend worden in de markt en daarvoor worden commerciële kosten gemaakt. Denk hierbij aan de kosten voor reclame of het opzetten van een distributiestructuur.

Bovendien is er ook nog een subcategorie: ‘Human Capital’. Deze term wordt vaak gebruikt bij profvoetbal voor de transfersommen. Hierbij wordt er gekeken naar de kennis en de kwaliteit van een bepaald persoon. In het geval van profvoetbal wordt er dus gekeken naar de kwaliteiten van een speler.

Investeringsaftrek van immateriële vaste activa

Voor veel verschillende soorten investeringen kun je een investeringsaftrek ontvangen van maximaal 28%. Hierbij gelden wel verschillende regels voor verschillende investeringen.

Zo geldt er een andere aftrek voor de aanschaf van bijvoorbeeld computers e.d. dan voor energiebesparende bedrijfsmiddelen, zoals zonnepanelen.

• Voor immateriële vaste activa kun je in sommige gevallen ook in aanmerking komen voor een investeringsaftrek. Zo is dit het geval bij bijvoorbeeld een website, octrooien, licenties en auteursrechten. Dit zijn niet-fysieke investeringen die meerwaarde bieden aan het bedrijf.

Vandaar dat je bij deze immateriële vaste activa gebruik mag maken van de investeringsaftrek. Kosten voor goodwill en vergunningen worden wel uitgesloten van de investeringsaftrek.

Boekhoudpakketten vergelijken om immateriële vaste activa te verwerken

Na het lezen van deze tekst hopen wij dat je meer weet over wat immateriële vaste activa zijn en wanneer je deze mag activeren. Vind jij het lastig om een balans op te maken en om de kosten te boeken onder de juiste rubriek?

Dan kan een boekhoudpakket oplossing bieden. Maak daarom gebruik van de vergelijker op deze pagina om verschillende boekhoudpakketten met elkaar te vergelijken. Vul eventueel in dat je op zoek bent naar een boekhoudpakket met module voor het opstellen van een balans.

Zo vind je namelijk binnen een mum van tijd een boekhoudprogramma waarmee jij eenvoudig balansen opstelt. Hiermee bespaar je namelijk een hoop tijd, moeite en geld.